De legionella pneumophila is een bacterie die kan voorkomen in het (drink)water van gebouwinstallaties in woon en -utiliteitsgebouwen. Besmetting met de bacterie kan optreden bij het inademen van aërosolen (kleine waterdruppeltjes in de lucht) die besmet zijn met de legionella bacterie. Bij besmetting kan legionella de longontsteking legionellose veroorzaken (ook wel de veteranenziekte genoemd).
Het ontstaan van de legionella bacterie
De legionella pneumophila komt van nature voor in het zoete water over vrijwek de gehele wereld, maar dan meestal wel in lage aantallen. Wanneer het terecht komt het water van gebouwinstallaties kan het in uitzonderlijke goede condities kterecht komen om te groeien (warm en/of stilstaand water)
Groei en sterfte van legionella bij verschillende temperaturen
De optimale temperatuur voor legionella om te groeien ligt tussen de 25 en 55 graden (optimaal is 37 °C) Hieronder vind u een tabel zoals vermeld op wikipedia die de groei en sterfte van de legionella bacterie voorspelt.
- 70 tot 80 °C Bacterie sterft vrijwel onmiddellijk;
- 65 °C Bacterie sterft binnen 2 minuten;
- 60 °C Bacterie sterft binnen 32 minuten;
- 55 °C Bacterie sterft binnen 5 tot 6 uur;
- 50 °C Bacterie kan overleven maar vermenigvuldigt zich niet;
- 35 tot 46 °C Bacterie kan zich snel vermenigvuldigen;
- 20 tot 50 °C Bacterie kan zich langzaam vermenigvuldigen.
Hoe vaak komen legionella besmettingen voor?
De meeste jaren zijn erin Nederland tussen de 300 en 400 meldingen van besmetting van patiënten met een legionella longontsteking. Sommige jaren ligt het aantal meldingen wat hoger dan gebruikelijk. Dit hangt meestal samen met bepaalde weersomstandigheden. Vooral bij hevige regenval na een relatief warme periode, zien we een toename van het aantal patiënten.
Het drinken van besmet leidingwater levert geen gevaar op.
Je kunt geen legionella besmetting oplopen door het drinken van besmet leidingwater. En het is ook niet overdraagbaar van mens op mens. Besmetting kan alléén optreden door het inademen via zogeheten aërosolen (kleine waterdruppeltjes in de lucht) die besmet zijn met legionellabacteriën.
De meeste mensen worden niet ziek!
Slechts 2% van de mensen die besmette aërosolen inademen worden ziek. 1% van deze mensen krijgt de legionellagriep en de andere 1% krijgt de bekende veteranenziekte. Mensen die roken en mensen met astma of chronische bronchitis, en ouderen met een mindere weerstand hebben meer kans om ziek te worden dan gezonde mensen..
5 tot 30% kans op overlijden bij veteranenziekte
Bij besmetting met de bacterie ligt de kans op het overlijden aan de veteranenziekte tussen de 5 en 30 procent. Bij de meest bekende Nederlandse legionella uitbraak In 1999 overleden maar liefst 32 van de ruim tweehonderd mensen aan de bacterie.
Belangrijke oorzaken van legionella in leidingwaterinstallaties
- Een verkeerde instelling van de watertemperatuur;
- Te weinig circulatie in leidingaftakkingen;
- Defecte thermometers met als gevolg onjuiste temperatuurinstellingen;
- Slecht functionerende pompen;
- Visuele verontreiniging van het water in de warmwatersystemen;
- Installaties met lange uit tapleidingen.
Extra verplichtingen voor prioritaire instellingen
Bent u eigenaar of een beheerder van een bedrijf of organisatie die onder de ‘prioritaire instellingen’ valt? dan heeft u een extra verplichtingen! Op locaties waar de volksgezondheid een groot risico loopt als er legionellabacteriën in het drinkwater zitten noemen we prioritaire instellingen en hebben de plicht aan legionellapreventie te doen.
Prioritaire instellingen zijn:
- Ziekenhuizen en zorginstellingen;
- Inrichtingen met een logiesfunctie, waaronder hotels, campings, bungalowparken en jachthavens;
- Zwembaden, sauna’s en andere locaties met (zwem)baden, zoals welness centra en prostitutiebedrijven;
- Cel inrichtingen en asielzoekerscentra; truckstops, benzinestations, wegrestaurants en dergelijke met douchefaciliteiten.
In deze brochure over legionella op de website van de rijksoverheid vind u meer informatie over uw verplichting als prioritaire instelling ter preventie van legionella.
